امید

روزنامه پیام ما- شینا انصاری؛ در وانفسای وضعیت محیط زیست کشور، کنشگری زنان فعال محیط زیست همپای مردان امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. به باور من، به‌عنوان یکی از زنان این سرزمین که بیش از دو دهه در عرصهٔ محیط زیست فعال بوده‌ام، امر کنشگری محیط زیست برای زنان جامعه همچنان تحت‌تأثیر نگاه تقلیل‌گرایانه حاکم بر جنبه‌های مختلف زیست اجتماعی آنها قرار دارد. به‌عبارتی، به‌رغم حضور و فعالیت قابل‌توجه زنان متخصص و کنشگر محیط زیست در کشور عاملیت یا سوژگی ایشان در سیاستگذاری‌ها کماکان به حاشیه رانده می‌شود و عملاً با ابژه‌سازی مشارکت زنان در بخش‌های زیربنایی محیط زیست مواجهیم. این درحالی‌است که با توجه به قرابت معنادار میان زنان و طبیعت، حفاظت از محیط زیست زمانی به‌راستی در جامعه تقویت می‌شود، که «سیاستگذاری‌های محیط زیست» بتواند حداقل نیمی‌از ارکان تأثیرگذار خویش را در میان زنان فعال این عرصه جست‌وجو کند و قادر باشد از توان بالقوهٔ زنان -نه به‌صورت سمبلیک که به‌طور واقعی- در حفاظت از سرمایه‌های طبیعی کشور استفاده کند.پرهیز از نگاه‌های جنسیتی و لزوم نقش‌آفرینی مؤثر زنان در عرصهٔ محیط زیست در کشور، از جوانب تاریخی و تجربیات جهانی قابل اشاره است: رابطهٔ نزدیک میان «زنان و زمین» سبب شده است در طول تاریخ بشری، ردپای زنان در فعالیت‌های همسو با طبیعت و انتقال آموزه‌های محیط زیستی به نسل‌های بعد، بسیار پررنگ‌ به‌نظر برسد. بقایای این آموزه‌ها در حفاظت از طبیعت را به‌صورت ملموس می‌توان همچنان در زنان جوامع بومی ‌و روستایی و عشایری مشاهده کرد.علاوه‌بر میراث مستتر در اساطیر ایران باستان بیانگر پیوند عمیق میان زنان و طبیعت، چون ایزدبانوی سپندارمذ که مهمترین کار او، پاسداری و مراقبت از زمین بود، یا ا امید...ادامه مطلب

روزنامه پیام ما - شینا انصاری؛ یکی از نخستین هشدارهای جدی دربارهٔ آلودگی هوای پایتخت در سال ۱۳۷۴ در قالب بیانیه‌ای موسوم به «هوای تهران ۷۴» منتشر شد. در این بیانیه آلودگی هوای تهران به‌عنوان یک بحران ملی که راه مقابله با آن عزم ملی است، مطرح شد. در سال ۱۳۷۸ تلاش برای تدوین طرح جامع کاهش آلودگی هوای تهران آغاز شد و یک سال بعد، برنامهٔ جامع کاهش آلودگی هوای تهران در هفت محور به تصویب رسید. به‌رغم برخی اقدامات مثبت برای اجرای این برنامه همچون حذف سرب از سوخت و استاندارد یورو ۲ برای خودروها که تا آن زمان از استانداردی تبعیت نمی‌کردند، متأسفانه بخش عمده‌ای از تکالیف تعیین‌شده، طی سال‌های بعد و با تغییرات مدیریتی کشور معلق ماند. با وجود آیین‌نامه‌های متعدد وضع‌شده برای مقابله با آلودگی هوای شهرها و احکام قوانین برنامه‌ای، تداوم آلودگی هوای تهران و تسری آن به شهرهای بزرگ موجب شد تا قانون جدیدی تحت‌عنوان «قانون هوای پاک» در سال ۱۳۹۶ تصویب و ابلاغ شود. بااین‌حال و به‌رغم گذشت شش سال از ابلاغ این قانون با عدم مدیریت آلودگی هوا و تکرار روزهای آلوده در شهرهای بزرگ از جمله تهران این پرسش مطرح می‌شود که چرا عزمی برای مقابله با این معضل ریشه‌ای و فراگیر در حاکمیت وجود ندارد؟ چرا اقدامات پیش‌بینی‌شده در قانون و آیین‌نامه‌های اجرایی آن که با حضور همهٔ دستگاه‌های متولی در حوزهٔ آلودگی هوا طی ماه‌ها (و بعضاً چندین سال) کار کارشناسی و با تأیید همهٔ بخش‌های مرتبط برای اجرای آنها تهیه شده، اینگونه عقیم مانده است و نه‌تنها وضع بهتر نشده که طی دو سه سال اخیر استفادهٔ واحدهای نیروگاهی و صنعتی از سوخت‌های نامناسب نیز بر نگرانی‌ها افزوده است.با وجود آنکه استفاده از سوخت‌های فسیلی سنگین نظیر مازوت یا گا امید...ادامه مطلب

روزنامه پیام ما - شینا انصاری؛ خبر «ممنوعیت توزیع رایگان کیسه‌های پلاستیکی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای» از هفتهٔ اول اردیبهشت‌ماه و به‌مناسبت هفتهٔ زمین پاک شاید یکی از بهترین خبرهای محیط زیستی بود که از ابتدای سال جاری شنیده شد. با این حال به‌عنوان فردی که سال‌هاست در حوزهٔ کاهش پسماندهای پلاستیکی فعالیت کرده‌ام، امیدوارم که این خبر صرفاً در حد یک هیاهوی محیط زیستی و مناسبتی نباشد و مادهٔ ۳ آیین‌نامهٔ اجرایی کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی که بر ممنوعیت توزیع رایگان در فروشگاه‌های زنجیره‌ای کشور تأکید دارد واقعاً اجرا شود. بدگمانی من به اجرای درست و کامل این مصوبه، از نگاه به سرنوشت قوانین و مصوبات محیط زیستی کشور نشأت می‌گیرد که متأسفانه اغلب عقیم مانده‌اند و در پیچ و خم شرایط اقتصادی، سیاسی و در یک کلام نبود نگاه اولویت‌دار به موضوع محیط زیست در حاکمیت زمینگیر شده‌اند.سال‌هاست که دربارهٔ عوارض مخرب محصولات پلاستیکی یکبار مصرف در کشور صحبت شده است و مطالبهٔ کنشگران محیط زیست وجود محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها و وجود قوانین بازدارنده و تشویقی مشابه با سایر کشورهای پیشرو در این زمینه بوده است. با این حال ماحصل همهٔ پیگیری‌ها، به آیین‌نامهٔ دو سال قبل دولت منجر شد که از اجرای بندهای این مصوبه اقدام مشخص و قابل مشاهده و ملموسی را طی دو سال گذشته در سطح جامعه شاهد نبوده‌ایم و عمدهٔ اقدامات به فعالیت‌های فرهنگی داوطلبانه و مردمی از جانب فعالان محیط زیست (که در اثربخشی این اقدامات در طول زمان تردیدی وجود ندارد)؛ و برنامه‌های نمادین از سوی دستگاه‌ها و نهادهای متولی در مناسبت‌های محیط زیستی همچون «نهضت ملی کاهش آلودگی پلاستیکی» در سال قبل بدون نتیجهٔ قابل توجه و مشهود بسنده شده است.موضوع چالشی ا امید...ادامه مطلب

هفته نامه تجارت فردا؛ روزی نیست که رویشگاه‌های جنگلی در سرتاسر پهنه‌های جنگلی ایران عرصه قلع‌وقمع درختان از سوی سودجویان و اهمال‌کاران نباشد. اما مشکل فقط عرصه‌های جنگلی نیست. کشوری که یکی از فقیرترین سرانه‌های جنگلی را دارد، درختان شهری و جنگل‌های دست‌کاشتش باید مدیریت مناسبی داشته باشند اما اکنون هربار در گوشه‌ای از شهرهای ایران، درختان شهری نیز اره می‌شوند. اما عامل تخریب جنگل‌های شهری کیست؟ آیا متولیان درختان شهری و جنگل‌های طبیعی خود عامل تخریب هستند؟ چرا قطع درختان مدعی‌العموم ندارد؟اخیراً قطع درختان حیاط کاخ سعدآباد خبرساز شد. بعد از آن درختان خیابان قدیمی ایتالیا بهانه نقد به سوءمدیریت شهری بود. آخرین اتفاقات در تهران قطع تعداد زیادی از درختان پارک چیتگر است. نمونه‌های بی‌شماری در سراسر شهرهای ایران قابل مشاهده است که می‌توان به چنارهای تاریخی مخمل‌کوه در لرستان اشاره کرد. شهرداری‌ها و نهادهای عمومی و دولتی بعضاً برای تامین منافع حداقلی حتی تامین منفعت یک شرکت یا فروشگاه زنجیره‌ای حاضر هستند ده‌ها درخت قطع کنند. همین رویه در مدیریت منابع طبیعی کشور و ساختار جنگل‌های طبیعی ایران نیز حاکم است. سازمان جنگل‌ها گاهی حتی برای یک موسسه متصل به نهادهای حکومتی و دولتی، فوراً دستور به تغییر کاربری می‌دهند و در برابر وقف‌های سوءاستفاده‌گرانه سکوت می‌کنند.نقش دستگاه قضایی و مطالبه‌گریشینا انصاری، کارشناس محیط‌ زیست و از مدیران سابق سازمان حفاظت محیط ‌زیست و مدیریت شهری در تحلیلی برای تجارت فردا نوشته است: شاید بتوان عدم ورود جدی و قاطع قوه قضائیه را به عنوان مدعی‌العموم در موضوع قطع درختان از جوانب مختلف بررسی کرد. دلیل مهم، عدم اولویت حفظ و نگهداشت باغات و فضاهای سبز مشجر در شهر امید...ادامه مطلب

روزنامه پیام ما- شینا انصاری؛ «نفس» بدیهی‌ترین حق زیست، «حق دم و بازدم» راحت و بی‌دغدغه در هوایی سالم همچنان در شهرهای بزرگ ما کیمیاست. فصل سرد سال که سر می‌رسد و پدیدهٔ طبیعی وارونگی دما، مقابله با خاطیان آلودگی هوا و ترک فعل دستگاه‌های متولی از سوی مسئولان تکرار می‌شود. نقل جلسات کمیتهٔ اضطرار آلودگی هوا و تصمیماتی عاجل و ضربتی که مسکن هستند، نه علاج درد. بازار داغ نامه‌های سرگشاده از جانب شوراها و یا مجلس و قوهٔ قضاییه به دولت برای رفع مشکل آلودگی هوا و مصاحبه‌های با خطاب و عتاب مسئولین و وعده‌ها و راهکارهایی که آنقدر گفته و نوشته شده‌اند که همه آنها را از بر هستند: باید سوخت استاندارد شود، خودروهای فرسوده از رده خارج شوند، حمل‌و‌نقل عمومی گسترش یابد، با صنایع آلاینده برخورد شود و آنگاه طبق روال، مدیریت جوی و تغییر فصل به روزهای خاکستری شهرها پایان می‌دهد و برای سال‌ها بلکه دهه‌ها در بر همین پاشنه می‌چرخد. «آلودگی هوا» میهمان ناخواندهٔ شهرهای بزرگ کشور ماست و ما طعم نفس کشیدن پرمشقت در هوایی آغشته به انواع آلاینده‌های گازی و ذرات معلق را فقط در فصل سرد سال احساس می‌کنیم و غافل از آن هستیم که در بیشتر ایام سال و دوران حیات خود با آلودگی هوا زیسته‌ایم!این بی‌عملی دستگاه‌های اجرایی را شاید بتوان در این مسئله جست که عوارض و پیامدهای خطرناک آلودگی هوا هرگز به‌صورت کامل درک نشده‌اند. مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا ملموس و عینی نیستند و خسارات اقتصادی آلودگی هوا گرچه بارها و بارها گفته شده‌اند، ولی گویی شناخت دقیقی از عمق و وسعت مسئله نزد سیاستمداران و دستگاه‌های مسئول وجود ندارد. خسارت سالانه قریب به هشت میلیارد دلار مرتبط با مرگ‌ومیر صرفاً منتسب به ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرون د امید...ادامه مطلب

روزنامه پیام ما - شینا انصاری؛ در طول دوره خدمتم با انواع کوچک و بزرگ سبزشویی مواجه بوده‌ام. سبزشویی (Greenwashing) یعنی اقداماتی محیط زیستی از جانب شرکت‌ها، صنایع و سازمان‌ها به جامعه نشان داده شود، بی‌آنکه این اقدامات خوش آب و رنگ و دهان پرکن عملا تاثیر چندانی بر عملکرد محیط زیستی این واحدها داشته باشد و یا از عوارض منفی و اثرات نامطلوب فعالیت‌هایشان بر طبیعت بکاهد.به عنوان مثال زمانی که مدیر دفتر پایش سازمان حفاظت محیط زیست بودم، برخی صنایع با نصب سیستم‌های پایش آنلاین( لحظه‌ای) در خروجی سیستم‌های تصفیه فاضلاب یا دودکش خود را دوستدار محیط زیست معرفی می‌کردند، موضوع را در بوق و کرنا می‌کردند و در مناسبت‌ها افتتاحیه‌های پر زرق و برق راه می‌انداختند، ولی پس از بررسی کارشناسان مشخص می‌شد پارامتری که آنلاین شده چندان پارامتر مهمی در آن صنعت نیست و یا آلودگی اصلی آن واحد پارامتر دیگری است که آنلاین نشده یا اساسا امکان برخط شدن آن میسر نبوده است. القصه نگرانی درباره سبزشویی زمانی بیشتر می‌شود که محصول یا کالای آسیب‌رسان برای محیط زیست به عنوان دوستدار و سازگار با طبیعت عرضه شود. به یاد دارم چند سال قبل در جلسه‌ای با سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران وقتی از مصوبهٔ شورا برای تغییر الگو و کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی یکبار مصرف صحبت شد، مدیرعامل وقت با اطمینان گفت که کیسه‌های پلاستیکی عرضه شده در میادین میوه و تره‌بار همگی «زیست‌تخریب‌پذیر» هستند و از این رو مشکلی برای محیط زیست ایجاد نمی‌کنند.بی‌تردید اطلاعات داده شده مبنی بر مشکل‌ساز نبودن کیسه‌های «زیست تخریب‌پذیر» و ذهنیت سازگاری محصول با طبیعت موجب می‌شود که مصرف بی‌رویه و غیر‌متعارف آن محصول دغدغه‌ای ایجاد نکند. اگر م امید...ادامه مطلب

روزنامه پیام ما- «تلنگر سرطان بسیار سنگین است؛ از هم می‌پاشی تکه‌تکه می‌شوی، ولی درنهایت تکه‌هایت را جمع می‌کنی و به‌هم بند می‌زنی، زندگی برایت گوهری می‌شود ذی‌قیمت، که اگر رنج و مرارت درمان بگذارد و اندک توانی بیابی دوست داری بهتر و زیباتر زندگی کنی، می‌خواهی به شور زندگی چنگ بزنی، هداياي دنيا را بی معطلی و فوت وقت بپذیری، دم را دریابی و لحظه‌به‌لحظه زندگی کنی.» این جمله‌ها بخشی از کتاب «شینا انصاری» فعال و کارشناس محیط زیست با نام «گَت مریضی» است. او در اوج کرونا و زمانی که هنوز سوگوار از دست دادن پدر بر اثر سرطان بود،‌ متوجه بیماری خود شد. «گَت» در مازندرانی معنای «بزرگ» می‌دهد و این اصطلاح با سرطان جور است؛ بیماری‌‌ای که نه‌تنها زندگی بیمار، بلکه جمع بزرگی از حلقهٔ نزدیکان پیرامون او را برای ماه‌ها و سال‌ها درگیر می‌‌کند. شینا در این کتاب به ذکر صرف تجربهٔ خود در خانواده‌، کلینیک و سالن‌های شیمی‌درمانی بسنده نکرده بلکه کوشیده تا حد توان به ادبیات تولیدشده پیرامون سرطان در جهان و ایران نیز بپردازد. در این گفت‌وگو در کنار پرسش‌هایی دربارهٔ «گَت مریضی» از عواملی که ما را در معرض این بیماری قرار می‌دهند، پرسیدیم.چقدر نگارش کتاب‌هایی دربارهٔ تجربهٔ مواجهه با بیماری‌های سخت در دنیا رواج دارد؟در کشورهای دیگر صحبت بیماران مبتلا به سرطان از بیماری خودشان به سال‌ها پیش برمی‌گردد. به‌عنوان مثال در دههٔ ۷۰ میلادی نویسنده‌ای مثل سوزان سانتاگ دربارهٔ بیماری سرطانش کتاب «بیماری همچون استعاره» را نوشت. او در این کتاب استعاره‌هایی را که دربارهٔ سرطان وجود دارد، به چالش کشید. در کشور ما نوشتن از این بیماری توسط افراد مبتلا، به سه-چهار سال اخیر برمی‌گردد. در همین بازهٔ زمانی کتاب‌هایی در ژا امید...ادامه مطلب

هفته نامه تجارت فردا؛ پژوهش‌های صورت‌گرفته در تحلیل عوامل موثر در وضعیت محیط‌ زیست انسانی شهر تهران که بیش از شش دهه است درگیر تنش آلودگی هواست، نشان می‌دهد؛ فقدان مدیریت تخصصی در تهران و درگیری میان جریان‌های سیاسی در مدیریت پایتخت سبب شده، تهران بیش از اندازه زیر فشارهای اکولوژیک قرار گیرد و شهروندان در تنگنای آلودگی هوا دچار مشکلات عدیده‌ای در حوزه سلامت شوند و بعضاً زندگی خود را از دست بدهند. افزایش لجام‌گسیخته جمعیت در کنار به‌هم‌ریختگی کالبد شهری از یک‌سو و تردد سرسام‌آور خودروهای آلاینده و سوخت بی‌کیفیت در پاییز و زمستان از سوی دیگر، تهران را به شهری اندود از دود و سرب و گوگرد و انواع آلودگی مرگبار بدل می‌کند. پایین بودن سرانه فضای سبز و نبود مدیریت درست منابع آب بر شدت بحران در کلانشهر تهران افزوده و تهران را شهری خفه و غیرقابل زیست کرده است.نشریه پژوهش‌های جغرافیای انسانی در سال 1397 در مقاله‌ای تحلیلی که عوامل موثر بر مدیریت محیط زیست انسانی شهر تهران را بررسی کرده نوشته است: «اهمیت محیط‌های مسکونی شهری به عنوان سکونتگاه‌های اصلی مردم، روزبه‌روز در حال افزایش است. در این میان، تراکم بالای جمعیت در نواحی شهری کیفیت محیط زیست این مناطق را کاهش داده است که به همین دلیل باید به کیفیت این زیستگاه‌ها توجه ویژه‌ای شود. این مطالعه با هدف شناسایی زنجیره‌های علت و معلولی، به صورت توصیفی-تحلیلی با استفاده از الگو و ابزاری که قادر به ارزیابی مولفه‌های اقتصادی-اجتماعی و محیط‌ زیستی است و با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و تجزیه و تحلیل آماری به این نتیجه رسید که میزان استقرار جمعیت و مراکز کار و فعالیت توأم با بی‌انضباطی کالبدی از مهم‌ترین شاخصه‌های موثر به عنوان نیروی محرکه زی امید...ادامه مطلب

پانزدهمین اپیزود پادکست نوش دارو به موضوع پلاستیک اختصاص دارد. در این اپیزود حقایقی شنیده نشده درباره ی این کالای آسیب رسان به محیط زیست و سلامت را می شنوید. حقایقی که نوش داروی آن در روزگار کم فروغ با چشم های شیشه ای و با تن هایی انباشته از پلاستیک شاید بتواند شعری از فروغ باشد …..مهمان این اپیزود دکتر شینا انصاری دکتری تخصصی مدیریت محیط زیست ،فعال محیط زیست و مدیرکل سابق محیط زیست شهرداری تهران موسیقی های متن سرناد از فرانتس شوبرت همنوازی پیانو ‌ و ویولون Waves -Idan Armoni Feat .Mark Eliyahu Lovers in Paris ,JacobGurevitsh و با صدای و دکلمه ی جاودانه فروغ فرخ زاد و شعر عروسک کوکی نویسنده و‌مجری :دکتر سپیده اربابی بیدگلی استاد سم شناسی و داروشناسی امید...ادامه مطلب

روزنامه اعتماد- شینا انصاری؛ جنگی خونبار در خاورمیانه در جریان هست. هر روز از تعداد کشته شدگان و تلفات انسانی و آمار تخریب های ابنیه و خسارات اقتصادی واردشده می شنویم. اما در این منازعات کسی از تخریب محیط زیست و نابودی تنوع زیستی مناطق درگیری سخن نمی گوید. گویی در جغرافیایی که کودکانش بی گناه قربانی می شوند، سخن گفتن از حفظ طبیعت و جان سایر زیستمندان رد گم کردن بحران و پرداختن به حواشی ماجراست. وقتی آتش ویرانگر جنگ خاموش شود، آنگاه بخشی از خسارات محیط زیستی مشاهده می شود. با این حال موضوع قابل تامل این است که بخش زیادی از عوارض محیط زیستی جنگ ها در قرن حاضر به سرعت قابل لمس نیست.امروزه پیشرفت تکنولوژی نظامی و استفاده از سلاح های متنوع جنگی، آثار تخریب محیط زیستی جنگ ها را بسیار بیشتر کرده است. استفاده از جنگ افزارهای کشنده چون بمب ها و مواد احتراق زا با انتشار آلاینده های شیمیایی، منابع محیط زیست به خصوص آب، هوا و خاک را به شدت آلوده می کنند. موادمنفجره سطح بی سابقه ای از تخریب زیستگاه ها را به وجود می آورند و با اختلال جدی در عملکرد اکوسیستم های طبیعی موجب فرسایش خاک و آلودگی آب شده و حتی امکان کشت و زرع و تولید محصول سالم و ایمن را در مناطق تحت تاثیر جنگ برای سال ها از بین می برند. برخی از آلاینده های سمی مانند فلزات سنگین و ترکیبات آلی پایدار با قابلیت اثر تجمعی در بدن انسان و موجودات زنده می توانند تا دهه ها محیط زیست منطقه را آلوده کنند و پالایش و پاکسازی اراضی آلوده شده به آنها بسیار دشوار و در برخی موارد غیرممکن است. بروز و ظهور بیماری های حاد و مزمن در انسان ها و به ویژه کودکان در میان مدت و طولانی مدت از نتایج مواجهه با آلاینده هایی هست که سلاح های جنگی بر محیط زیست امید...ادامه مطلب